สิ่งสำคัญ ที่ต้องคำนึงถึงเสมอเมื่อเป็นเบาหวาน
หากคุณเป็นเบาหวานการดูแลตนเองก่อนได้เป็นสิ่งสำคัญ โดยควรศึกษาหาความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับโภชนบำบัด การออกกำลังกาย ยารักษาเบาหวาน การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเองและการแปลผล ภาวะน้ำตาลต่ำหรือสูงในเลือด วิธีป้องกันโรคเบาหวาน โรคแทรกซ้อนจากเบาหวาน การดูแลรักษาเท้า การดูแลรักษาในภาวะพิเศษ เช่น การตั้งครรภ์ การเดินทางไปต่างประเทศ เล่นกีฬา เป็นต้น โดยมีข้อควรระวังที่สำคัญ ที่คนเป็นเบาหวานต้องคำนึงเสมอ นั่นคือ
- เรื่องของการกิน การรับเอาน้ำตาลเข้าไปในปริมาณมากจะทำให้อาการเบาหวานกำเริบขึ้นและแย่ลงอย่างเห็นได้ชัด คนเป็นเบาหวานทุกคนต้องควบคุมระดับน้ำตาล และไขมันให้อยู่ในระดับปกติ เพราะแบบนี้แหละถึงต้องระวังเรื่องการกินให้มากที่สุด ถ้ากินอาหารที่มีน้ำตาลสูงมากเกินไปก็จะทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนขึ้นได้
- เรื่องของบาดแผล การเป็นเบาหวานเป้นโรคเรื้อรังที่รักษายากและรุนแรง เพราะนอกจากจะเป็นตัวการทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนตามมาแล้ว ยังต้องระมัดระวังเรื่องบาดแผลที่อาจเกิดขึ้นกับตัวเองด้วย เพราะการเป็นเบาหวานจะทำให้บาดแผลหายยาก และส่งผลให้เกิดการติดเชื้อและลุกลามได้ง่ายกว่าคนปกติ
- เรื่องของอินซูลิน เนื่องจากอินซูลินเป็นฮอร์โมนที่จำเป็นมากในการใช้รักษาและยับยั้งโรคเบาหวานไม่ให้ลุกลาม เพราะผู้ป่วยเบาหวานไม่สามารถนำน้ำตาลในเลือดไปใช้เป็นพลังงานได้เต็มที่ ทำให้ขาดอินซูลิน ซึ่งถ้าฉีดอินซูลินเข้าสู่ร่างกายมากเกินไปก้จะทำให้เกิดภาวะเลือดต่ำได้ ซึ่งก็จะทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมาอีก เป็นหนึ่งในข้อควรระวังสำหรับผู้ป่วยเบาหวานทุกคน
เคล็ดลับการดูแลตัวเองง่ายๆ เมื่อเป็นเบาหวาน
- กินอาหารเหมาะสม ควรเลือกกินข้าวไม่ขัดสีช่วยควบคุมปริมาณคาร์โบไฮเดรตที่เหมาะสม เลือกกินอาหารที่มีกากใยสูง ผัก ผลไม้ ที่สำคัญควรเลี่ยงอาหารที่มีส่วนผสมของน้ำตาลสูง เช่น น้ำอัดลม น้ำหวาน ขนมหวาน ลูกอม เป็นต้น นอกจากนี้ควรกินอาหารเป็นเวลาหรือมื้อเล็กๆ วันละหลายมื้อเพื่อช่วยคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ตลอดวัน
- ออกกำลังกายเป็นประจำ การออกกำลังกายจำเป็นอย่างมาก สำหรับผู้ป่วยเป็นเบาหวาน เพราะหากทำอย่างสม่ำเสมอมีส่วนช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ แต่จะต้องไม่หักโหมเกินกำลัง เช่น หากเป็นผู้สูงอายุอาจกายบริหารร่างกายบนเตียง หรือขณะนั่งบนโซฟา เดินหรือวิ่งเหยาะๆ เป็นต้น พยายามให้ร่างกายได้เคลื่อนไหวอยู่เสมอ และที่ไม่ควรมองข้ามคือการระวังระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ เมื่อออกกำลังกายควรกินอาหารให้สอดคล้องกับพลังงานที่ต้องใช้
- ดูแลความสะอาดของเท้าทุกวัน ควรล้างเท้าให้สะอาดและเช็ดให้แห้งก่อนนอนทุกคืน เพื่อป้องกันการอับชื้นซึ่งเป็นสาเหตุทำให้เกิดแผลได้ง่าย เลือกใช้รองเท้าที่ไม่คับหรือหลวมเกินไป ที่สำคัญควรตรวจดูเท้าอยู่เสมอว่ามีแผล รอยช้ำ หรือมีเล็บขบหรือไม่ เพราะผู้ป่วยเบาหวานมักมีความผิดปกติของปลายประสาท ทำให้รู้สึกชาที่เท้า เป็นแผลแล้วหายยาก จึงต้องตัดเล็บอย่างระมัดระวัง และคอยสังเกตความผิดปกติของเท้าเป็นประจำ
- กินยาหรือฉีดอินซูลินตามแพทย์แนะนำอย่างเคร่งครัด ยาสำหรับผู้ป่วยเบาหวานแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ยาชนิดกินและชนิดฉีด สำหรับยาเบาหวานชนิดฉีดจะฉีดเฉพาะเมื่อไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้จากการกินยาแล้วเท่านั้น ส่วนยาเบาหวานชนิดกินมีทั้งแบบกินก่อนอาหาร พร้อมอาหาร และกินหลังอาหาร ซึ่งการกินยาจะอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ ผู้ป่วยจำเป็นต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดเผื่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและภาวะแทรกซ้อนต่างๆ
- พบแพทย์และตรวจร่างกายตามนัด การพบคุณหมอตามนัดเป็นอีกเรื่องที่ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด เพื่อให้คุณหมอประเมินและปรับเปลี่ยนแผนการรักษาให้เหมาะสมตามอาการ ไม่ควรหยุดหรือเพิ่มยาเอง หากคุณหมอนัดมาเจาะเลือดตรวจควรงดอาหารหลังเที่ยงคืน หลังจากเจาะเลือดเรียบร้อยแล้วก็สามารถกินอาหารได้ และกินยาหรือฉีดอินซูลินตามคุณหมอสั่ง
อ้างอิง :